1. Opzet van project[1]
Een paar bedrijven uit de ledenkring van evofenedex gaven de aanzet, vertelt Emile van Rijn, projectleider bij evofenedex “Supplychainmanagers uit onze ledenkring lieten weten dat zij graag zouden zien dat er een samenwerkingsplatform komt met handige tools waardoor er relaties kunnen worden gelegd met andere verladers om supply chains te verbeteren. Zij bedachten dat evofenedex als netwerkorganisatie dat het best zou kunnen uitwerken.” De ontwikkeling van dat platform is inmiddels begonnen en met ‘Compose’ is er ook een projectnaam die recht doet aan de ambitie. Van Rijn legt uit dat verladers op zoek zijn naar verbeteringen in de keten, gericht op doelmatige inzet van middelen en duurzaamheid. “De tijd dat iedereen op eigen gelegenheid aan het verbeteren gaat, is voorbij. De verladers die zich achter Compose hebben geschaard, zijn op zoek naar een next level en dat willen zij bereiken door horizontale samenwerking. Ze verwachten dat zij door samen te werken en zelf meer de verantwoordelijkheid te nemen over het ontwerp van supply chain processen beter kunnen optimaliseren. Het efficiënter inrichten van bijvoorbeeld transporten naar Italië kun je mede in gang zetten door ook zelf de samenwerking op te zoeken met verladers uit andere sectoren, met hun eigen afnemers of leveranciers.”
Samenwerkingen komen tot nu toe vooral tot stand vanuit bestaande contacten in dezelfde sector, via logistiek dienstverleners, of door toeval. Supplychainmanagers ontmoeten elkaar op een bijeenkomst, raken met elkaar aan de praat en als er een klik tussen hun teams ontstaat, komt een samenwerkingsproject van de grond. Van Rijn legt uit dat de tool het toeval moet verkleinen en bedrijven die een match hebben op netwerk, equipment of conditionering, juist ook vanuit andere sectoren, bij elkaar moet brengen.
2. Mensenwerk
Samenwerking tussen verladers is mensenwerk. Het komt alleen tot stand als er draagvlak voor is en partijen vertrouwen hebben in elkaar. De oplossingen van Compose moeten voor de best passende match zorgen, zegt Van Rijn. Studenten van de Tilburg Universiteit zijn begonnen met onderzoek naar onder meer het juridisch raamwerk van horizontale samenwerking, de supplychainaspecten daarvan en de sociaal-psychologische kanten. “We willen er meer verladers bij betrekken dan alleen de leden van de klankbordgroep en leden die meedoen aan pilots. We zoeken verladers die betrokken willen zijn bij het onderzoek door onderzoeksvragen aan te dragen en stageplaatsen beschikbaar te stellen.”
Het project gaat uit van een lean startup-aanpak. Van Rijn: “De tools moeten bruikbaar zijn voor een brede groep verladers, maar voor de ontwikkeling en het testen en verbeteren is een kleine groep verladers voldoende.”
Het resultaat dat de projectgroep van leden en universiteit voor ogen staat, is te beschouwen als een drietrapsraket, waarbij individuele verladers elkaar op strategisch en tactisch niveau vinden doordat netwerken op elkaar passen en met uiteindelijk een praktische samenwerking met logistieke dienstverleners. Projectleider Van Rijn verwacht dat samenwerkingen tussen bedrijven door de mogelijkheden van ICT goed is te waarborgen. “Hoe het eruit gaat zien, weten we nog niet. We zijn net begonnen. Afgesproken is wel dat het beheer van de data en van het platform in handen komt van een neutrale partij.”
“Dit project biedt ongekende mogelijkheden voor grote en kleinere bedrijven”, benadrukt hij. “Samenwerking biedt verladers de mogelijkheid om te profiteren van grotere netwerken, logistieke kennis van andere organisaties en meer mogelijkheden om de klantwaarde te vergroten.”
3. De weg naar een matchmaking tool[2]
Compose is een initiatief van evofenedex en de Tilburg Universiteit (TiU). Het belangrijkste doel van het project is de ontwikkeling van een neutraal businessplatform en -community, waarbij horizontale samenwerking tussen bedrijven wordt bevorderd en gefaciliteerd. Handelaren en producenten zijn voor hun succes afhankelijk van een efficiënte logistiek, reden waarom zij zich vrijwel dagelijks bezighouden met het slim organiseren van hun goederenstroom. Een goede samenwerking in de logistieke operatie leidt tot een flexibelere en duurzamere bedrijfsvoering voor alle betrokken partijen. Die kunnen daardoor beter inspelen op de wensen van hun klanten en daarnaast emissies nog verder reduceren.
In de zoektocht naar een match tussen verladers, als onderdeel van Compose, zijn al vorderingen gemaakt, maar er zijn ook nog wat horden te nemen. Een aantal Tilburgse studenten is bijvoorbeeld klaar met hun thesis over zaken die een rol spelen bij samenwerking tussen verladers en enkele samenwerkingsinitiatieven hebben ervoor gezorgd dat er ervaring is opgedaan bij verladers. Daarbij is vooral geconstateerd dat er behoefte is aan informatie over het opzetten van dergelijke samenwerkingen en dat het, zoals wel vaker, raadzaam is om niet over één nacht ijs te gaan.
4. Mensenwerk
Een belangrijke bevinding uit het Tilburgse onderzoek is dat het bij samenwerking vooral om de persoonlijke klik gaat. Omgangsvormen spelen een belangrijke rol, het blijft tenslotte mensenwerk. De eerste onderzoeken tonen aan dat vertrouwen belangrijk is, maar wat wordt daar dan precies mee bedoeld? Dat wordt de komende tijd nog verder onderzocht. Het is voor de projectorganisatie in elk geval duidelijk dat Compose zich niet alleen moet focussen op de concrete logistieke onderdelen van samenwerking, al zijn die uiteraard wel van belang. Een van de te nemen horden is in alle gevallen dat de vervoersbehoeften van de deelnemende bedrijven goed bij elkaar moeten passen om succesvol te kunnen samenwerken; pallets en vloeibare stoffen laten zich moeilijk samen vervoeren. Als het gaat om afgesproken serviceniveaus komt inflexibiliteit van de diverse partners al snel naar boven als belangrijke belemmering voor de samenwerking.
Dat lijkt allemaal vanzelfsprekend, en dat is het ook, maar dit besef geeft de deelnemers aan het project waardevolle informatie die nodig is voor de ontwikkeling van een matchmaking tool. Evofenedex spant zich, samen met Tilburg Universiteit, in om deze horden weg te nemen. Andere factoren, zoals het eerlijk verdelen van de opbrengsten, hebben niet direct de eerste prioriteit.
5. Matches
Zodra veel verladers zich bewust worden van de mogelijkheden van horizontale logistieke samenwerking en meer verladers zich gaan aansluiten bij het platform, kunnen er meer en meer optimale matches worden gemaakt. Dan neemt ook de kans op succes toe. Om dit mogelijk te maken, moet toetreding bij de matchmaking tool eenvoudig zijn. Verder is het belangrijk om te focussen op logistieke processen en vooral de start niet te ingewikkeld te maken. Hoewel het bij samenwerkingen in de logistiek al snel gaat om de operationele uitvoering, wordt er bij Compose voor gekozen om eerst strategische samenwerkingen af te stemmen met cross-sectorale bedrijven. Daarbij moeten bedrijven zich realiseren dat het vooral gaat om een strategische match tussen bedrijven, zodat een op te bouwen samenwerking ook echt levensvatbaar is.
Samenwerken leidt veelal ook tot juridische vragen. In de eerste plaats gaat het over afspraken die worden gemaakt met de samenwerkingspartner, maar nog belangrijker is de vraag of wat er wordt afgesproken wel allemaal mág volgens de wet. Zeker bij bedrijven die in dezelfde sector actief zijn, is dit onderwerp van belang. In het project wordt hieraan ook nadrukkelijk aandacht besteed. Compose treedt daarbij faciliterend op en reikt handvatten aan over bijvoorbeeld het op de juiste wijze delen van data.
De eerste onderzoeken hebben vooral aangetoond dat het een kwestie is van doen. Het is voor alle betrokkenen dan ook nu vooral zaak om de verkregen informatie snel te vertalen naar een handige matchmaking tool. Rond de tijd dat deze editie van Logisticx verschijnt, wordt hiervoor de eerste stap naar innovatie in de supply chain gezet.
Voetnoten
1. Deze tekst is eerder verschenen in E. Coenen, Logisticx, juni 2017, aflevering 3, p.26
2. Deze tekst is eerder verschenen in E. van Rijn, Logisticx, augustus 2017, aflevering 4, p. 17