In februari 2022 ontving de Nederlandse Ambassade in Caïro bericht dat de Centrale Bank van Egypte (CBE) nieuwe maatregelen heeft aangekondigd voor de invoer in het land [1]. Banken in Egypte mogen vanaf 22 februari 2022 geen documentair incasso (D/P, D/A) meer accepteren. Dit besluit is voornamelijk een reactie op tekorten aan buitenlandse valuta in het land. Ondanks dat verschillende bedrijfsverenigingen in Egypte premier Madbouly hebben gevraagd om het besluit terug te draaien, heeft de Centrale Bank alle banken in Egypte opgedragen om alleen nog een Letter of Credit als betalingsconditie te accepteren. Een Letter of Credit is benodigd bij elke zending die naar Egypte gestuurd wordt met een waarde die hoger is dan USD 5000. Dit is een voorafgaande voorwaarde voor invoer in het land. Volgens de opzet en de werking van de maatregel moet de Letter of Credit worden afgegeven voordat verzending door de leverancier plaatsvindt. Indien dat niet het geval is geeft de Egyptische douane geen Advance Cargo Information Declaration (ACID) nummer af [2]. Er zijn slechts uitzonderingen gemaakt voor enkele soorten producten. In dit artikel wordt uitgelegd hoe een Letter of Credit werkt en wat de verschillen zijn met een documentair incasso. Verder wordt ingegaan op de gevolgen voor de internationale handel met Egyptische kopers.
Voor een beter begrip van de tekst eerst even wat aandacht voor de gebruikte begrippen. Er zijn diverse benamingen gangbaar voor documentaire betalingen. In het kort: een Letter of Credit is hetzelfde als L/C, documentair krediet, accreditief.
In dit artikel gaan we gemakshalve ervan uit dat de exporteur ook verkoper is respectievelijk de importeur koper.
Hoe werkt een documentair incasso
Om de gevolgen van de nieuwe invoerregels van de Centrale Bank van Egypte voor de handel te begrijpen, moet men de belangrijkste verschillen kennen tussen Letters of Credit en documentaire incasso’s als betalingswijzen in de internationale handel. Een documentair incasso is een handelsfinancieringsinstrument waarbij de bank van een exporteur documenten doorstuurt naar (de bank van) een importeur en de betaling voor de verzonden goederen int [3]. Bij documentaire incasso’s betalen importeurs doorgaans voor de goederen na de verzending ervan. Maar het is ook mogelijk om bij een documentair incasso een gedeeltelijk voorschot te betalen. Figuur 1 geeft een eenvoudige voorstelling van een documentair incasso in 8 stappen.
Een documentair incasso wordt gewoonlijk afgegeven na een verzoek van een exporteur aan zijn bank, ook wel bekend als de remitterende bank. De exporteur geeft de remitterende bank instructies om handelsgerelateerde documenten door te sturen naar de bank van de importeur, de zogenaamde incasserende bank. De remitterende bank stuurt deze documenten vervolgens door naar de incasserende bank met het verzoek ze tegen betaling te leveren aan de importeur. De incasserende bank informeert de importeur over de documenten en overhandigt deze aan de importeur na ontvangst van betaling. In het kader van de documentaire incasso’s zijn er twee betalingsmogelijkheden: documenten tegen betaling (D/P) en documenten tegen acceptatie (D/A). Zodra de incasserende bank is betaald of de importeur een tijdschema heeft aanvaard, geeft de bank de documenten vrij aan de importeur. De importeur gebruikt de documenten dan om de goederen op te halen.
De positie van de banken bij het documentair incasso is beperkt, aangezien zij de documenten niet controleren en de betaling niet garanderen. Bovendien dekt de bank niet het krediet- of landenrisico bij documentair incasso. Indien de importeur en de exporteur een goede relatie hebben en elkaar vertrouwen, worden documentaire incasso’s beschouwd als een geschiktere en goedkopere optie dan Letters of Credit.
Hoe werkt een Letter of Credit
Een Letter of Credit, ook wel documentair krediet, is een door de bank van de importeur afgegeven document dat garandeert dat de exporteur op tijd en voor het juiste bedrag wordt betaald indien de exporteur documenten overlegt die voldoen aan de voorwaarden van de Letter of Credit [4]. De bank van de importeur neemt daarmee een risico op zich. De bank garandeert immers betaling als de juiste documenten worden overgelegd. De exporteur heeft daarom ook recht op betaling van de bank van de importeur als de geleverde goederen niet voldoen aan de overeenkomst die de exporteur met de importeur gesloten heeft, zolang er aan de voorwaarden van de Letter of Credit wordt voldaan. Figuur 2 geeft een eenvoudige voorstelling van de werking van Letters of Credit in de internationale handel in 11 stappen.
Eerst vraagt de importeur (koper) bij zijn bank, de zogenaamde (krediet)openende bank, een Letter of Credit aan ten gunste van de exporteur (verkoper). Vervolgens stelt de bank van de importeur een Letter of Credit op aan de hand van de bepalingen en voorwaarden van de verkoopovereenkomst, en zendt deze naar de bank van de exporteur, de zogenaamde adviserende of bevestigende bank, om deze aan de exporteur te bevestigen. Op zijn beurt verzendt de exporteur de goederen op de in de Letter of Credit bepaalde wijze en legt hij de vereiste documenten voor aan zijn bank. Bij een bevestigd Letter of Credit zal de bank van de exporteur al direct betalen als de documenten juist zijn. Een bevestigd Letter of Credit brengt wel extra kosten voor de exporteur met zich mee.
De documenten worden vervolgens doorgezonden naar de bank van de importeur. Indien de documenten voldoen aan de voorwaarden van de Letter of Credit, garandeert de bank van de importeur betaling aan (de bank van) de exporteur. De exporteur kan dus de bank van de importeur aanspreken tot betaling, indien hij niet al betaald was door zijn eigen bank.
Banken controleren de ingediende documenten minutieus om na te gaan of zij voldoen aan de voorwaarden van de Letter of Credit alvorens de betaling goed te keuren. Indien een van de in het kader van de Letter of Credit overgelegde documenten de minste fout of omissie bevat, kan (meestal zal) de bank van de importeur weigeren te betalen. Om vertraging van betaling en extra kosten te voorkomen, moeten de documenten die voor een Letter of Credit vereist zijn dus worden opgesteld door professionals met ervaring.
De bank van de importeur verlangt gewoonlijk zekerheden van de importeur in ruil voor de afgifte van een Letter of Credit, omdat de bank zich verplicht tot betaling aan (de bank van) de exporteur. Letters of Credit bieden bij internationale transacties over het algemeen meer zekerheid, aangezien de verantwoordelijkheid voor de betaling aan de exporteur bij de bank van de importeur ligt. Afgifte van een Letter of Credit is niet goedkoop en dat wringt uit kostenoogpunt al snel als het om leveranties met een relatief lage waarde gaat. De kosten weerspiegelen vaak het risico dat de bank met betrekking tot de transactie op zich neemt. Letters of Credit zijn vooral ook van nut als het land van de importeur in een staat van politieke of economische instabiliteit verkeert. Uiteraard is dan wel vereist dat er vertrouwen is in de door de importeur aangewezen bank. Letters of Credit worden ook aanbevolen in situaties met een hoger risico, wanneer de kredietwaardigheid van de importeur onvoldoende is, wanneer het gaat om een nieuwe of minder gevestigde handelsrelatie of wanneer om langere betalingstermijnen wordt verzocht.
In de tabel hieronder worden de belangrijkste verschillen tussen documentair incasso en Letters of Credit nog eens samengevat.
Voor- en nadelen van Letters of Credit
De voordelen van Letters of Credit houden voornamelijk verband met de zekerheid op betaling voor de exporteur. Als de importeur onbetrouwbaar blijkt heeft de exporteur toch de garantie op betaling door de aangewezen banken als de juiste documenten worden aangeleverd. Er zijn echter ook nadelen verbonden aan Letters of Credit. Het is een tijdrovend en ingewikkeld proces dat gepaard gaat met veel administratie en hogere kosten. Bij een Letter of Credit gaat het om grip op de transactie houden voor alle betrokken partijen. Goede afspraken en onderliggende documenten zorgen voor zekerheid, maar dan moet wel alles kloppen en volgens plan verlopen. Banken kunnen immers weigeren te betalen als de aangeleverde documenten niet (volledig) voldoen aan de voorwaarden van de Letter of Credit. Dat alles volgens plan verloopt is de laatste tijd niet meer vanzelfsprekend. Bijvoorbeeld door het tekort aan containers bieden planningen in de scheepvaart geen garanties meer. Er lijkt weliswaar licht te gloren voor wat betreft dat tekort, maar Letters of Credit waarin een date of shipment is opgenomen moeten nog geregeld worden aangepast. Aanpassingen zijn mogelijk, maar elke aanpassing op een definitieve versie kost geld. Het is daarom aan te raden te starten met een concept Letter of Credit dat wil zeggen dat de bank een concepttekst op stuurt aan de importeur en om instemming met het concept vraagt, alvorens de l/c te openen.
Welke Incoterm spreek je af bij een Letter of Credit?
In een Incoterm spreken koper en verkoper af, wie verantwoordelijk is voor het regelen van vervoer, de kosten van het vervoer en wie het risico draagt van schade aan, of verlies van de goederen tijdens het vervoer. Sommige Incoterms gaan niet goed samen met een Letter of Credit [5]. Als verkoper dien je het vervoer te regelen. Een Letter of Credit schrijft immers voor dat de verkoper een vervoersdocument moet overleggen. Dat vervoersdocument krijg de verkoper als hij de vervoersovereenkomst aangaat. Het is daarom bij Letters of Credit onverstandig om Ex Works (EXW), Free Carrier (FCA), Free Alongside Ship (FAS) of Free On Board (FOB) af te spreken. De Incoterms die het beste werken bij Letters of Credit zijn de C-regels CIF, CFR, CIP en CPT.
Toepasselijke algemene voorwaarden op de meeste Letters of Credit
Voor Letters of Credit zijn onder de naam Uniform Customs and Practice for Documentary Credits, meestal aangeduid als UCP, algemene voorwaarden opgesteld door de International Chamber of Commerce (ICC) [6]. De UCP kan in de koopovereenkomst tussen koper en verkoper van toepassing worden verklaard, als het in de bedoeling ligt om betaling via Letter of Credit te effectueren. De huidige versie is in werking getreden op 1 juli 2007 onder de naam UCP 600. De UCP 600 bestaat uit 39 artikelen die de volgende onderwerpen behandelen:
• Werkingssfeer en toepassing van de regels (artikel 1)
• Definities en interpretaties (artikelen 2 en 3)
• Verplichtingen en aansprakelijkheid (artikelen 4 tot en met 13)
• Controle en behandeling van documenten (artikelen 14 tot en met 17)
• Documenten, waaronder de handelsfactuur, vervoersdocumenten en verzekeringsdocumenten (artikelen 18 tot en met 28)
• Diverse bepalingen (artikelen 29 tot en met 33)
• Disclaimers (artikelen 34 tot en met 37)
• Overdracht en cessie (artikelen 38 en 39)
In de UCP 600 wordt de rol van de openende bank, die van de importeur dus, herhaaldelijk aangeduid als een zelfstandige rol, waarbij de bank moet betalen indien de aangeboden documenten een complying presentation vormen.
Gevolgen in Egypte
In Egypte ziet men vooral dat de verplichting om Letters of Credit te gebruiken gepaard gaat met veel vertraging in de handel, stijgende prijzen en tekorten aan (luxe)producten. Dit komt doordat het gebruik van Letters of Credit vereist dat Egyptische banken voor alle transacties garant staan en het risico overnemen. De omvang van al deze transacties is per bank gelimiteerd tot een maximumbedrag per land. Daarom kunnen de Egyptische banken niet alle transacties garanderen. Bovendien kampen Egyptische banken met een gebrek aan professioneel opgeleid personeel om het groeiend aantal Letters of Credit te openen dat klanten nodig hebben als gevolg van de nieuwe invoerregels. Dit zet de handelsactiviteiten met Egyptische bedrijven onder druk. Voor Nederlandse exporteurs raden wij aan om enkel zendingen met een relatief hoge waarde naar Egypte te sturen wanneer Letters of Credit verplicht zijn vanwege het extra administratieve werk en de extra kosten die daarmee gepaard gaan.
