Vraag: Vervoerders, gespecialiseerd in koeriersdiensten, pakketdiensten en distributie laten vaak de geadresseerde voor ontvangst tekenen op hun device. De device is verbonden met de boord-computer van de chauffeur. De voordelen van dit systeem voor de vervoerder zijn makkelijk op te sommen: geen papieren vrachtbrief meer en het digitale ontvangstbewijs kan snel worden doorgestuurd naar het hoofdkantoor van de vervoerder. De vervoerder biedt in veel gevallen een website waarop deze afleverinformatie wordt aangeboden. De opdrachtgever (de afzen¬der) krijgt dan toegang tot deze website en kan dan zien dat de goederen bij de ontvanger zijn aangekomen. Maar wat is de juridische waarde van een dergelijke aftekening voor ontvangst? En is het voor alle partijen een veilige methode?
ANTWOORD:
VRACHTBRIEF
Eén van de functies van de vrachtbrief is het vastleggen van de vervoerovereenkomst. Alle bij de vervoerovereenkomst betrokken partijen krijgen een gelijkluidend exemplaar van de vrachtbrief. Bij een digitale vrachtbrief op de device is de vrachtbrief alleen beschikbaar in de boordcomputer van de vervoerder. Noch de afzender noch de geadresseerde heeft de beschikking over een gelijk exemplaar. Ook als de vervoerder een digitale kopie stuurt aan zijn wederpartij (afzender/ geadresseerde), dan is er geen onafhankelijke partij die ervoor instaat, dat de digitale kopieën ongewijzigd zijn. De vrachtbrief dient als bewijs van de afspraken die in de vervoerovereenkomst zijn gemaakt. Als deze afspraken in deze digitale vorm worden vastgelegd, is de bewijskracht van een dergelijke elektronische of digitale vrachtbrief twijfelachtig.
HANDTEKENING
De Nederlandse wet maakt een elektronische handtekening mogelijk, en partijen mogen onderling afspreken in hoeverre de door hun gebruikte elektronische handtekening uniek en beveiligd moet zijn. Mocht één van de partijen de rechtsgeldigheid van de handtekening betwisten, dan zal de rechter oordelen of de gebruikte (technische) methode, die voor de elektronische handtekening is gebruikt de handtekening voldoende betrouwbaar maakt “gelet op het doel waarvoor de elektronische gegevens werden gebruikt en op alle overige omstandigheden van het geval”. Naar mate de technische kwaliteit van de elektronische handtekening dichter bij de wettelijke eisen ligt, neemt de betrouwbaarheid en dus de bewijskracht toe. Alleen de elektronische handtekening die is gebaseerd op een gekwalificeerd certificaat, uitgegeven door een certificatiedienstverlener, en die ook voorts aan alle wettelijke eisen voldoet, levert een handtekening op die onweerlegbaar is. Helaas is zo’n gekwalificeerde handtekening duur en inflexibel.
De handtekening op een device-schermpje (“sign on glass”) heeft een lage betrouwbaarheid en daarom een beperkte bewijskracht. De gebruikte techniek is in handen van de vervoerder, en daarmee oncontroleerbaar voor de afzender/ geadresseerde. De ondertekenaar krijgt geen afschrift of geen 100% betrouwbare afschrift van het ondertekende ontvangstbewijs, zoals dat bij een papieren ontvangstbewijs over het algemeen wel het geval is. Ook is onduidelijk of de handtekening, die op het schermpje is gezet, verbonden is met het elektronisch bestand van de vrachtbrief. Omdat de techniek in handen is van de vervoerder, zou deze de handtekening kunnen loskoppelen, gegevens achteraf wijzigen en zelfs de handtekening voor andere doeleinden gebruiken.
ONTVANGSTBEWIJS, KOPIE BIJ ONTVANGER
Het ontvangstbewijs levert bewijs, dat de vervoerder zijn vervoersopdracht heeft afgerond. De vervoerder is gedechargeerd voor zijn aansprakelijkheid jegens de aan hem overgedragen goederen. Na het afgeven van het schone ontvangstbewijs kan de geadresseerde alleen bij uitzondering nog schade claimen bij de vervoerder. Ook een schadeclaim bij de verkoper onder de koopovereenkomst zal moeilijker te onderbouwen zijn.
Na het tekenen voor ontvangst op een device-scherm gekoppeld aan een systeem van de vervoerder ontvangt de geadresseerde geen of geen 100% betrouwbare kopie hiervan. Ook zijn op het scherm vaak niet alle gegevens over de goederen en over het vervoer zichtbaar en is het vaak onduidelijk hoe op en/of bemerkingen geplaatst kunnen worden. De geadresseerde tekent min of meer blindelings en krijgt geen (betrouwbaar) afschrift. Vanuit praktisch en commercieel opzicht is de werkwijze begrijpelijk: tekenen op een device is goedkoop, snel en efficiënt. Juridisch echter moet deze constructie ontraden worden.
VEILIGHEID
De betrouwbaarheid van elektronische handtekeningen kan zeer uiteenlopen, afhankelijk van de mate:
waarin een handtekening beveiligd is (beveiligd door versleutelingen of unieke codes)
op een beveiligde wijze gekoppeld is aan het document waarvoor getekend is
bewaard wordt op een manier, dat de gegevens direct na verkrijging niet eenzijdig veranderd kunnen worden.
Hoe de handtekening op een device-scherm (“sign on glass”) is beveiligd, hangt af van de keuzes die de vervoerder heeft gemaakt. Aan het device-scherm is dat over het algemeen niet te zien.
Elektronische vrachtbrief van TransFollow is veilig en innovatief
Vrachtbrieven in boordcomputers of website-portals hebben gemeen, dat de vervoerder eigenaar van het systeem is. Er is echter een alternatief onafhankelijk systeem in de maak: TransFollow. Dit systeem wordt beheerd door de vertegenwoordigers van de logistieke keten (EVO/TLN/NBB). Met onafhankelijk wordt in deze context bedoeld, dat partijen bij de vervoerovereenkomst geen zeggenschap hebben over de standaarden en de beveiliging van TransFollow . Heeft een partij eenmaal een vrachtbrief aangemaakt, dan zijn alle latere wijzigingen zichtbaar voor de andere partijen van de vervoerovereenkomst. TransFollow zal tevens onderdeel gaan uitmaken van het Neutraal Logistiek Informatie Platform (NLIP). Het NLIP is ontwikkeld om de logistieke sector in Nederland een voorsprong te geven in Europa.
