Vraag
In 1956 kwam het CMR-verdrag tot stand in de Verenigde Naties. Het verdrag geldt inmiddels in 58 landen in Europa en Azië. Artikel 23 CMR beperkt de aansprakelijkheid van de vervoerder voor schade en verlies van de goederen tot een bedrag van SDR 8,33 per kg. Het equivalent van ongeveer €10,50.
Kan deze CMR-limiet worden verhoogd?
Antwoord
Het korte antwoord op de vraag is: ja, dat is mogelijk. Het CMR-verdrag regelt zelf, hoe het verdrag gewijzigd kan worden en wie hier initiatief toe kan nemen.
Artikel 49 CMR bepaalt, dat iedere lidstaat van het verdrag de Secretaris-Generaal van de VN kan verzoeken om de lidstaten bijeen te roepen voor een conferentie met als doel het verdrag te herzien. Vervolgens moet minimaal één vierde van de lidstaten instemmen met dit verzoek, dus 15 lidstaten minimaal. In een conferentie, waar alle lidstaten voor zijn uitgenodigd, kan vervolgens een nieuwe tekst worden aangenomen. Indien een nieuwe tekst (bijvoorbeeld: een nieuwe limiet) wordt goedgekeurd, is elk land vrij om deze nieuwe tekst te ratificeren (= in eigen land rechtsgeldig maken).
CMR protocol uit 1978
Een voorbeeld van zo’n herziening is het protocol van 1978. In dit protocol werd de goudfrank vervangen door special drawing rights (SDR) van het Internationaal Monetair Fonds, IMF. Op het moment waarop het protocol tot stand kwam, kwam de waarde van 25 goudfranken (7,25 gr goud) overeen met 8,33 SDR. Inmiddels ligt die verhouding totaal anders (25 goudfranken is €615= en SDR 8,33 is €10,50). Het kan verkeren, zei Brederode al.
De wil om te veranderen
Het is de vraag, of er voldoende animo is om tot een verhoging van de CMR-limiet te komen. Natuurlijk dient er consensus gevonden te worden over een nieuwe limiet. In de onderhandelingen voor het CMR verdrag (de “Travaux Préparatoires CMR”) is pas na lange discussies een compromis gevonden voor de limiet. Ook als de basis voor die onderhandelingen een inflatiecorrectie zou zijn, ligt dat niet voor alle landen hetzelfde. Aan de andere kant zijn er voorbeelden van vervoerrechtelijke verdragen, waarin een bepaling is opgenomen om de aansprakelijkheidslimiet van tijd tot tijd aan te passen op basis van een meerderheid van de lidstaten. Zoals bijvoorbeeld in het luchtrecht het verdrag van Montréal, en in de binnenvaart het verdrag van Boedapest / CMNI en het verdrag van Straatsburg / CLNI.
Echter, de praktijk leert, dat een verdragswijziging niet door alle lidstaten wordt overgenomen, zodat er twee aansprakelijkheidsregimes naast elkaar ontstaan, met alle gevolgen voor de geschillenbeslechting van dien.
Geen acuut probleem
Een wet geeft duidelijkheid, zelfs als men het er niet mee eens is! Op basis van de CMR limiet hebben afzenders (verladers) en vervoerders een economische balans gevonden, geholpen door de mogelijkheid om hun risico te verzekeren. Vooral volumineuze goederen, zoals aardappels en andere agrarische, onbewerkte producten, vallen in waarde binnen de CMR limiet. Waardevolle ladingen worden gedekt door verzekeringen en door veiligheidseisen te stellen aan vervoerders, gemonitord door verladers. Al met al blijkt de CMR-limiet dus effectief: de limiet heeft geleid tot voldoende besef bij verladers en vervoerders dat schade voorkomen het goedkoopste is.
