Een essentiële update voor de sector
De logistieke sector is voortdurend in beweging. Expeditiebedrijven, douanevertegenwoordigers en logistieke dienstverleners opereren vandaag in een snel veranderende juridische en economische omgeving. Daarom werd een herziening van de Algemene Belgische Expeditie Voorwaarden (ABEV), die sinds 2005 ongewijzigd waren, noodzakelijk. In dit artikel belichten we de belangrijkste aanpassingen van de ABEV 2024, de juridische implicaties en wat dit betekent voor Belgische expediteurs en hun opdrachtgevers.
De Belgische wetgeving is de afgelopen jaren aanzienlijk veranderd. Het burgerlijk recht, met name het verbintenissenrecht, heeft hervormingen ondergaan. Daarnaast heeft economische wetgeving, zoals de B2B-wetgeving, de juridische context voor contractuele voorwaarden tussen bedrijven beïnvloed. Tegelijkertijd zijn de marktomstandigheden veranderd: digitalisering, cybercrime en internationale sancties spelen een steeds grotere rol in de sector van logistieke dienstverleners.
Bij het opstellen van de ABEV 2024 is rekening gehouden met recente rechtspraak en tendensen in de algemene voorwaarden van omringende landen. Het doel van de herziening is een evenwichtige verhouding tussen de rechten en verplichtingen van expediteurs en hun klanten, met oog voor de actualiteit en toekomstige uitdagingen.
Belangrijkste wijzigingen in de ABEV 2024
De herziening van de ABEV 2024 omvat diverse actualiseringen en verduidelijkingen op juridisch en praktisch vlak. We zetten de kernpunten op een rij:
1. Duidelijk onderscheid tussen commissionair-expediteur en vervoerscommissionair
In de Belgische expeditievoorwaarden worden twee soorten expediteurs onderkend. De commissionair-expediteur neemt de opdracht aan om goederen te verzenden en sluit daartoe o.a. een vervoerovereenkomst met een vervoerder. De commissionair- vervoerder neemt de opdracht aan om goederen te vervoeren en deze opdracht uit te voeren met eigen voertuigen of door een vervoerder, waarbij de naam van de commissionair-vervoerder op de vrachtbrief staat als afzender. Het verschil tussen beide juridische hoedanigheden wordt nog scherper afgebakend in de nieuwe voorwaarden:
- Commissionair-expediteur: blijft onderworpen aan een middelenverbintenis (art. 6.1). Dit betekent dat hij zich ertoe verbindt de nodige inspanningen te leveren, maar niet noodzakelijk garant staat voor het eindresultaat.
- Vervoerscommissionair: heeft een resultaatverbintenis en wordt onderworpen aan een vervoerdersaansprakelijkheid (art. 6.2), wat dwingend recht is en dus niet contractueel kan worden afgezwakt.
2. Aansprakelijkheidslimieten aangepast
Eén van de belangrijkste updates in de ABEV 2024 betreft de verhoogde aansprakelijkheidslimieten. Door indexering worden de bedragen verhoogd, zodat deze beter aansluiten bij de economische realiteit. Voor expediteurs is het raadzaam deze nieuwe limieten af te stemmen met hun verzekeraar om onaangename verrassingen te voorkomen. De nieuwe limieten voor de commissionair-expediteur bedragen 4 SDR (was: €5,=) per kilogram beschadigd, verloren of in waarde verminderd bruto-gewicht van de goederen met een maximum van 32.500 SDR (was €25.000) per schadegeval.
Voor de aansprakelijkheidsbeperking van de vervoerscommissionair verandert niets, omdat deze dwingendrechtelijk geregeld is in het nationale recht respectievelijk de internationale verdragen.
3. Cybercrime en internationale sancties expliciet opgenomen
In het licht van de toegenomen digitale dreigingen en geopolitieke spanningen wordt in de nieuwe voorwaarden expliciet verwezen naar cybercrime en internationale sancties. Expediteurs zetten in op het nemen van voorzorgsmaatregelen tegen cyberrisico’s en het naleven van sanctieregels om mogelijke juridische complicaties te vermijden.
4. Verduidelijkingen rond overmacht en imprevisieleer
Het begrip overmacht wordt verder verduidelijkt, waarbij expliciet wordt ingegaan op onvoorziene omstandigheden die een impact kunnen hebben op de uitvoering van contracten. Bovendien is de imprevisieleer toegevoegd. Dit houdt in dat wanneer onvoorzienbare en onvermijdbare omstandigheden de uitvoering van een contract buitensporig bezwarend maken, partijen hierover in onderhandeling moeten treden.
5. Strengere richtlijnen rond demurrage en wachttijden
Demurrage, de kosten die ontstaan wanneer containers langer op een terminal blijven dan toegestaan, krijgt een aparte clausule in de ABEV 2024. Dit moet zorgen voor meer transparantie en een betere regeling tussen expediteur en klant met betrekking tot wachttijden en bijkomende kosten.
Betere bescherming voor douanevertegenwoordigers
Douanevertegenwoordigers, zowel externe douanevertegenwoordigers als zij die deel uitmaken van een expeditie-afdeling, krijgen in de ABEV 2024 extra bescherming. Dit is cruciaal gezien hun rol in internationale handel en de administratieve verantwoordelijkheden die ze dragen. Het gebruik van het FORWARD standaardcontract douanevertegenwoordiging wordt sterk aangeraden om de rechten en plichten van beide partijen correct af te bakenen. Hetzelfde geldt voor fiscale vertegenwoordiging, waarvoor ook een standaardcontract beschikbaar is.
Tegenstelbaarheid van de ABEV 2024
Een belangrijk aandachtspunt bij de implementatie van voorwaarden en zo ook de nieuwe expeditievoorwaarden is de tegenstelbaarheid ervan ten opzichte van de klant. Omdat de ABEV contractuele voorwaarden zijn, moeten ze uitdrukkelijk of stilzwijgend worden aanvaard door de klant op het moment van contractsluiting. Dit betekent dat expediteurs de voorwaarden tijdig en correct moeten communiceren.
Belangrijke verduidelijkingen:
- De algemene voorwaarden moeten expliciet ter kennis worden gebracht aan de klant vóór of op het moment van de contractsluiting (moment van de offerte).
- De klant moet de voorwaarden aanvaarden, hetzij expliciet, hetzij stilzwijgend door het contract uit te voeren zonder bezwaar.
Conclusie: Wat betekent dit voor de sector?
De ABEV 2024 vormt een noodzakelijke en logische stap in de evolutie van het expeditie- en logistieke recht in België. Met aangepaste aansprakelijkheidslimieten, duidelijke definities en extra clausules rond cybercrime en overmacht, biedt deze update een modern kader voor expeditiebedrijven en hun klanten.
Voor expediteurs betekent dit vooral:
- Een grotere juridische zekerheid dankzij heldere aansprakelijkheidsregels.
- Aandacht voor nieuwe verplichtingen, vooral op het vlak van cybercrime en internationale regelgeving.
- Een correct contractbeheer, waarbij tijdige kennisgeving en aanvaarding van de voorwaarden essentieel blijven.
De sector doet er goed aan zich grondig te informeren over deze wijzigingen en de nodige stappen te nemen om contracten en verzekeringen hierop af te stemmen. Alleen zo kunnen expediteurs en logistieke dienstverleners optimaal profiteren van deze hernieuwde juridische basis.
